Van noord naar zuid!

Waarschijnlijk is dit mijn laatste blog, ook al blijf ik hier tot zaterdag in Ghana. Ik wil jullie namelijk niet kwellen met strandverhalen, dat zou ik zelf ook niet leuk vinden.
Maar ik heb nog weetjes zat!

Sunday born
Ik heb weleens verteld dat je Ghanese naam de dag is waarop je bent geboren, in mijn geval zondag en daarom heet ik Akoesia. (Zo zeg je het tenminste). Maar overal waar ik kom roepen ze Akoesia naar me, tot het enge aan toe en ik ken ze niet eens. Ik peinzen hoe ze dat nou konden weten, het enige wat ik kon bedenken was dat zondag de dag van God is. M'n vermoedens bleken te kloppen, want het brengt geluk als je op zondag bent geboren. Ghanezen zijn er van overtuigd dat alle blanken wel op zondag geboren moeten zijn.

Leeftijd?
Veel Ghanezen weten niet hoe oud ze zijn, of op welke datum ze geboren zijn. Alleen de dag waarop ze geboren worden telt mee. De tweeling van m'n weeshuis was 9, of toch 10? En Ruth is 13, maar ze kan ook best 14 zijn. Het doet er gewoon niet zo toe.

Oorbellen
Over het algemeen ben je in Ghana geen vrouw als je geen oorbellen draagt. Ik liep een keer door Kumasi en een wildvreemde vrouw vroeg waar m'n oorbellen waren. Tja, vergeten. Gelukkig is er een uitzondering op de regel, want in sommige christelijke vertakkingen mag je juist geen oorbellen dragen. Je lichaam is een tempel en die moet ongeschonden zijn. Dit is in mijn gastgezin het geval, zo kon ik met een gerust hart m'n oorbellen vergeten zonder meteen geen vrouw te zijn.

Maandag 18 maart
Het tweede gedeelte van mijn reisavontuur begint vandaag, namelijk in een paar dagen van het uiterste noorden naar het uiterste zuiden van Ghana reizen in m'n eentje.
Om 7 uur vertrok ik nadat ik afscheid had genomen van madam Rose en de kinderen. Na twee uur was ik eindelijk bij het Tamale-station en dan wachten tot de bus volzit. Terwijl ik wachtte, kon ik mooi Ghanezen spotten. Ik heb me ook een tijdje vermaakt met het tv-schermpje van de bus. Niet omdat er wat op te zien was, maar omdat menig Ghanees het hoofd er tegen stootte, sommigen zelfs twee keer in korte tijd. Na een tijdje ontstond er opschudding naast de bus en een hoop mensen gingen iemand te lijf. Het blijkt dat er iemand gestolen had en in het noorden van Ghana kan stelen zelfs je leven kosten.

Afijn, eindelijk vertrokken we om elf uur en ik had al een zogezegde 'houten reet' voordat we überhaupt vertrokken waren. Hoe meer we naar het noorden reden, hoe 'Afrikaanser' het werd. Het stadse van Kumasi veranderde in een droger gebied met minder groen met lemen hutjes. Om zes uur kwam ik eindelijk aan in Tamale, het was 'druk' op straat, maar niet zo druk als Kumasi. Verder dragen de mensen bijna allemaal Afrikaanse kleding. In Kumasi ook wel, maar je ziet ook westerse kleding voorbij komen. Nog een verschil is dat er in Kumasi alleen auto's en trotro's rijden, in Tamale zijn de motors/scooters in de meerderheid. Lachen om te zien dat je een traditioneel geklede vrouw voorbij ziet scheuren op een motor.
Een van de Ghanese contactpersonen in Tamale (Sylvester) haalde me op met de scooter. Hup, achterop en het Ghanese verkeer weer in. Spookrijden, inhalen wanneer het niet kan en geiten op de weg, het kan allemaal! Ik werd naar m'n lodge gebracht, stromend water en een wc zonder enge beesten en airco! Jippie!

Dinsdag 19 maart
Om half 10 zou Sylvester me Tamale laten zien. Het is Ghana, dus uiteindelijk om half 11 vertrokken we. Eerst moest hij z'n stinkende banku voor mn neus opeten. Hij bracht me naar de Kidz Active school, onderweg stopten we bij het kleermaakster/kapper/weverij-project, waar meisjes één van deze beroepen kunnen leren.
Eenmaal op de school werd ik voorgesteld aan alle klassen, echt grote groepen! De meeste klassen hadden tegen de 40 kinderen en één klas was samengevoegd, die was echt immens groot! Sylvester was 'm gepeerd, dus ging ik rondlopen door de omgeving. Ik kwam bij een compound, een gemeenschap met allemaal lemen hutjes. Op de foto's is te zien wat het is. Je zal geen enkele Ghanees tegenkomen op de foto's, als ik dat had gedaan zou ik flinke ruzie gehad hebben! Het was echt superleuk om er rond te lopen, heel arm maar toch (bij gebrek aan een beter woord) huiselijke gezelligheid. Hier word ik ook geen 'obruni' meer genoemd, hier spreken ze Dagbani in plaats van Twi. 'Salaminga, salaminga!'
Een vrijwilliger van Tamale (zelfde organisatie) liet me Tamale zien, het is echt weer heel anders. In Kumasi zie je veel kraampjes met erboven 'Jesus is great Enterprise', hier zag ik 'Allah Enterprise'. Net effe een verschilletje! ;)
Eenmaal op de markt rondgelopen. Het is er niet zo overvol, maar hier zie je ook menig beestenhoofd verhakt worden. In Tamale wonen bijna alleen maar moslims, vandaar dat ik netjes m'n slippers uit deed als ik een winkeltje inliep. Rond zessen werden de matjes richting het oosten gelegd en bidden maar!
Missie Tamale geslaagd!

Woensdag 20 maart
Vanochtend een onmenselijke tijd opstaan, want om half zeven moest ik al op reis naar Paga! Pas om acht uur ging m'n trotro naar Bolgatanga en vanuit daar nog een uur naar Paga. Goed, de reis erheen. Precies halverwege nokte die trotro ermee! Ik zag mezelf al hulpeloos staan tussen Tamale en Bolgatanga. Na een hoop geprobeer eindelijk dat ding weer aan de praat! Maar dat was nog niet alles! Bij elke stoel kan er een raampje open en een Ghanees wil zich maar al te graag zo gauw mogelijk verlossen van klodders spuug en slijm. Op een gegeven moment zag ik een vrouw vol walging haar arm droogmaken, op het raam zat een vette klodder. Tja, als je naar buiten spuugt met zo'n 80 km/u gaat het natuurlijk mis. Ik kreeg de gruwelijke gedachte dat zo'n klodder in je gezicht kan komen. Tja, drie keer raden wat me een paar minuten erna gebeurde.... De jongen voor me tufte uit het raam, maar er kwam ook een kloddertje tussen m'n ogen! Ik kwaad natuurlijk en zei 'watch out where you spit!' De jongeman naast me zei vergoelijkend 'it is because of the air'. Dat soort nutteloze opmerkingen kunnen ze beter voor zich houden. Het heeft er in elk geval wel voor gezorgd dat hij alleen uit het raam tufte als de vaart verminderd was. Een schrale troost!

In Bolgatanga een taxi en ik zag zoveel! De gebruikelijke kippen, schapen en geiten, maar ook ezels en koeien. Ze liepen regelmatig over de weg en de taxi moest vaak in de ankers. Niet omdat die koeien heilig voor ze zijn, maar meer hun taxi zelf! Ik werd gedropt bij een leuk lemen hutje met een krokodil erop. Hier ging ik namelijk voor naar Paga, om de Crocodilehunter uit te hangen en om naar Burkina Faso te gaan. De hoop om de grens over te steken had ik al opgegeven, het kost 35 euro voor een visum en dan komen er nog meer onkosten bij.
De man van wie het lemen huisje was, wilde me wel over de grens helpen voor 5 eutjes, waarom niet? Met de motor gingen we erheen en ik mocht puur alleen een foto maken waar je Ghana verlaat en waar je binnenkomt. Achteraf hoorde ik dat het best bijzonder is dat ik gratis over de grens ben gekomen en ook nog eens zonder paspoort. De man vertelde over het gebouw wat in Burkina Faso staat waar ze gearresteerde mensen in stoppen als ze illegaal de grens over willen. Afijn, ik was klaar met foto's maken van de grens en ik wilde ook een foto hebben van het immigratiegebouw. De beste man was kwaad op me toen hij zag wat ik deed 'I told you only to snap the boarder, so why did you snap the building?!' Hij raasde een paar minuten zo door. Hij zei dat ze daarvoor m'n camera konden afpakken en me konden oppakken. Ik heb maar niet gezegd dat ik zowel van m'n camera als telefoon er foto's van heb gemaakt. Heerlijk, spanning en sensatie!

Nou, op naar de krokodillen! Het begon met het staartje, toen ik die pakte voelde het koud en hard, het blijft een amfibie. :) Vervolgens mochten we er boven staan, maar aanraken mocht niet. M'n instinct zei dat ik hier maar niet het sensatiezoekertje moest uithangen, maar achteraf had ik nog wel meer kunnen zakken. Een andere krokodil besloop ons de hele tijd van achter, de stiekemerd. De krokodillenman gooide eerst hard stenen op z'n bek. Alleen was de krokodil hardleers en kwam weer terug, toen werd ie flink op z'n muil getikt met een slipper. Ik dacht dat de Ghanese kinderen het zwaar hadden met het slaan, maar de krokies ook!

Daarna nog even rondgekeken in de compound van de man en van binnen zijn die hutjes best koel. 'Like airconditioning' zei de man, haha! In een hutje werden bevallingen gedaan, de vrouw blijft een week en gaat dan weer weg. Bij een ander hutje kon je op het dak slapen omdat het 's nachts lekker koel was. En de wc... is een betonnen hok van 1 bij 1 meter met een gat erin. Verder hoor je in de verte een gezoem, maar dat zijn de strontvliegen een meter naar beneden. Als je in het gat keek, zag je één brij met kak. Niet het friste praatje, maar het is hier normaal. En toen weer vier uur terug naar Tamale. Helemaal gesloopt, maar wel mooi in m'n eentje naar Paga en weer terug op één dag! Het is maar waar je zin in hebt!

Donderdag 21 maart
En weer een 7 uur lange rit van Tamale terug naar Kumasi. Eenmaal aangekomen besloot ik nog Kumasi in te gaan, ik nam een afslag eerder richting de markt dan ik normaal had gedaan. Dwárs door de markt, van het begin tot het eind. Het verschil was dat ik nu nergens naar hoefde te zoeken, waardoor ik nog sneller dan de snelste Ghanees me door de markt laveerde. Af en toe vliegensvlug aan de kant springen, ze komen met grote karren vol zware goederen voorbij hobbelen. Ze lopen gewoon door en het maakt ze niet uit of ze iemand raken. Daarnaast had ik te kampen met de vreselijkste en bedorven vlees- en visgeuren. Kortom, een waardig afscheid van de grootste markt van West-Afrika!

Vrijdag 22 maart
Eindelijk op weg naar de kust! Op het busstationnetje had ik wat onenigheid met een Ghanees. Ik moest naast m'n busticket ook betalen voor m'n bagage. Dat is op zich niet ongewoon, maar het was wel ongewoon dat ik twee keer zoveel moest betalen aan de bagage-inpakker. De normale prijs ging hij echt niet aannemen! Dan maar overgaan op de 'klikspaan-boterspaan' manier en ben ik naar één van zijn collega's gegaan. Die zette 'm op z'n nummer en accepteerde hij het. Ik heb wel goed opgelet of hij mijn koffers wel inlaadde. En weer na anderhalf uur wachten vertrokken we pas. Ik had de Ghanezen om me heen gevraagd het te zeggen als we bij een bepaald kruispunt waren, daar moest ik er namelijk uit. Een man liet het van achterin de bus aan de chauffeur weten, want ik hoorde 'Obruni' en 'Ayensudo Junction', dus waarschijnlijk iets als dat die witte er bij Ayensudo uitwilde. Op een gegeven moment zag ik het bordje 'Ayensudo' voorbij komen, maar ik vertrouwde eigenlijk die Ghanezen en de chauffeur meer dan mezelf, wist ik veel hoe groot Ayensudo was. Fout gedacht! Op een gegeven moment werd het me te gortig en zei ik of we er niet al langs waren. Heel onnozel zeiden ze 'oja', ze lieten het aan de chauffeur weten maar die kachelde gewoon door. Ik vroeg me wie m'n terugreisde ging betalen, de chauffeur wilde er onderuit komen maar gaf me toch twee cedi. Precies genoeg om terug te kunnen met de trotro. Achterin de trotro werd m'n bagage gedumpt. Lees: opstapelen, de een houdt de bagage tegen en de ander moet gauw de achterklep dichtdoen, anders valt de boel eruit. Met een touwtje werd de achterklep vastgezet met behulp van de ruitenwisser! Ondertussen reden we met 110 km/u verder over hobbels en bobbels en ik hoopte zó dat het touwtje en de ruitenwisser het ging houden! Uiteindelijk kwam het helemaal goed!

Zaterdag 23 maart
Bewolkt. Dat verzin je niet als je hier komt voor zon, zee en strand!
Dan maar op een andere manier de toerist uithangen, dus ging ik naar fort Elmina, een slavenfort wat gerund werd door Nederlanders en Portugezen. Maar eerst ontbeten met een goede appeltaart!!!

Nu zal ik jullie een geschiedenisles geven over de gedeelde historie van Nederland en Ghana. :)
Ik liep naar het fort en werd aangesproken door een Ghanees en hij vroeg naar m'n naam. Hij op een briefje Maria opgeschreven en ik liep verder. Ik kon meteen aansluiten bij een groep met een gids. We stonden net in de mannendungeon, het was eigenlijk niet echt een kerker, maar het zag er wel troosteloos uit. Tegenover deze mannenkerker was de vrouwenkerker, hier werden 150 vrouwen vastgehouden waar ze aten, sliepen en menstrueerden, alles. En dat drie maanden lang, alleen maar in die dungeon! Drie maanden lang wachten op wat? Dat ze met schepen werden afgevoerd om als slaven te werken. Er stierven ook slaven in die drie maanden. Ze hadden geen begraafplaats, maar werden in de zee gegooid met stenen aan hun lijven vastgebonden.
Op het stenen plaatsje tussen de mannen- en vrouwenkerker werden een paar vrouwen neergezet in een rij, een Nederlandse/Portugese slavenmeester koos er eentje uit. Boven de de vrouwenkelder verbleef the gouverment' en daar werden de vrouwen misbruikt. Walgelijk gewoon. Als ze zwanger werden, mochten ze terug naar waar ze vandaan kwamen. Maar dat was niet te doen, omdat ze niet alleen uit Ghana kwamen, maar ook Burkina Faso, Niger en meer omringende landen. De vrouwen kregen hun kind en bleven in de buurt wonen. Vandaar dat er op de dag van vandaag nog steeds mensen hier bijvoorbeeld 'van Dijk' heten, al zijn ze in de loop van de eeuwen wel weer zwart geworden.
Daarna kwamen we in een andere kerker waar de mannen gebrandmerkt werden, de initialen van hun voor- en achternaam plus de s van 'slave' erachter op hun rug, borst of armen. Nog zoiets walgelijks. En dan 'The door of no return'. In de 17e eeuw was de zee precies tegen het fort, nu ligt de zee er een heel stuk vanaf.
De slaven gingen 'the door of no return' door en stapten meteen de schepen op.
De slaven lieten zich niet allemaal op hun kop zitten, sommigen probeerde te vluchten of gingen op de vuist met de slavenmeesters omdat ze toch sterker waren. Na zo'n incident werden deze slaven naar een aparte cel gebracht waar ze geen eten en drinken kregen, oftewel de dodencel.

Na de rondleiding liep ik terug en daar kwam de man aanlopen die me eerder m'n naam had gevraagd. Hij had op een schelp m'n naam geschreven met benzinestift, haha! Dat had ik zelf ook nog kunnen maken.

Ik reed terug met een taxichauffeur van KoSa en hij vroeg me of ik in Nederland kon autorijden. Hij zei dat ik de laatste 5 km mocht rijden. Ik nam het niet heel serieus en was het alweer vergeten. Opeens stapte hij uit en snapte niet waarom. Ik ben toch maar achter het stuur gekropen. Het was op een weg vol gaten, zoals op de foto van m'n vorige blog. Maar het was alsof ik al jaren de gaten ontweek met de auto en ik toeterde bij elke heuvel en bocht om mijn komst aan de tegenliggers mee te delen. Zo doen alle Ghanezen dat, hard een bocht door en ondertussen toeteren, de ander moet dan wijken. De bewolking was weggetrokken, dus gauw het strand op. Ik ben maar niet onder een palmboom gaan zitten, want af en toe vielen er palmboombladeren neer en die wilde ik niet opvangen. Dus zo idyllisch is het niet, een strand met palmbomen.

Zondag 24 maart
Getver! Weer bewolking tot 1 uur! Toch van half negen tot half zes op strand.

Dat waren mijn 63 dagen in Ghana. Heel leuk dat er zoveel mensen m'n verhalen hebben gelezen en erop hebben gereageerd! Vaak was ik de enige blanke en zag ik dagenlang geen westerling (logisch als je in Ghana bent). Maar dan is het super om wat te lezen uit Nederlandje! Nu ga ik me geestelijk voorbereiden op de klap kou die me zondag te wachten staat!