De corrigerende tik, Lariam en 't dagelijkse leven

Deze drie onderwerpen staan centraal voor mijn derde week in Ghana. Ik zal weer beginnen met wat weetjes/ontdekkingen.

* De hygiëne
De vorige keer vertelde ik over de hygiëne qua douchen, nu zal ik wat vertellen over het drinken en het bereiden van eten. Kraanwater kunnen Obruni's (witte) hier niet drinken, dat staat gelijk als een enkeltje naar de wc. Gelukkig hebben ze hier bronwater in plastic zakjes water. Eén zakje water is 500 mL en kan je op elke hoek van de straat halen voor welgeteld 4 eurocent. Dat was het over het drinken. Als ik mezelf had kunnen adviseren van tevoren qua bereiding van eten, had het geweest 'níet-naar-kijken'. Madam Rose was aan het klooien met de tomatenpuree, wat ze in een pannetje wilde doen. Het kwaad was geschied; tomatenpuree op de grond.. Iris en ik dachten bij onszelf, wat gaat ze ermee doen? En onze angst werd werkelijkheid, ze pakte het op met haar hand en deed het terug in het pannetje. En dat terwijl er katjes rondlopen en alle troep op de grond wordt gegooid. Dat was nog niet het ergste. Eén van de kinderen was bezig met rauwe kip en dat lag in een schaal met water. De kip werd in de pan gedaan en het water werd gebruikt om een ander schaaltje schoon te maken. Maar ik ben tot nu toe kerngezond en heb geen salmonella. Verder krijg ik elke ochtend thee van madam Rose, ze warmt een zakje water op en bijt dan het hoekje eraf. Altijd krijgt ze kokend water over zich heen, maar dat terzijde. Ze doet er al dagenlang een lekker schepje suiker bij, heerlijk is dat. Tot ik op een dag zelf er suiker in deed en ik allemaal beestjes in de pot zag lopen. Ik hoop maar dat de thee heet genoeg is om die beestjes van het leven te ontnemen..

*Communicatie
Mensen vinden het heel leuk als je Twi spreekt, de lokale taal. Vooral de vrouwen vinden het leuk als je ze bedankt in het Twi (medasi) of als je ze in hun taal vraagt hoe het gaat. Eén van mijn nieuwste en leukste aanwinsten van het Twi is 'obibini', dat betekent 'zwarte'. Ze roepen natuurlijk continue 'obruni' naar me, ook volwassenen. Er stonden een keer drie vrouwen op de weg. Pas toen we voorbij liepen, noemden ze ons 'obruni'. Ik greep mijn kans, draaide me om en noemde ze 'obibini'. Ze bulderden van het lachen en zelfs toen we al een eind verder waren gelopen, hoorden we ze nog lachen!

In Nederland roep je naar iemand als je iemands aandacht wil trekken die wat verder staat. In Ghana sissen ze naar je 'tssss'. Het klinkt onaardig, maar het is de normale gang van zaken. Soms sissen mensen naar me, omdat ik wit ben. Maar een man siste ook een keer naar me toen ik teveel geld had betaald, hij wilde me het teruggeven.

Zondag 10 februari
Vandaag gingen we met vier vrijwilligers naar Bobiri, een 'butterfly sanctuary'. Met behulp van trotro's en taxi's kwamen we aan op bestemming, Kubease. En toen moesten we het laatste stuk lopen. 6 kilometer. In de hitte. En ik moest naar de wc. Ik heb daarom weinig van de omgeving gezien, omdat ik alleen naar de grond heb gekeken. Toen wist ik niet dat als ik vlinders had willen zien, toen had moeten opletten. We kwamen namelijk aan in dat vlinderbos en waar we een rondleiding kregen; geen vlinder gezien daar. Maar dan even over die rondleiding, het begon bij 'bijzondere boom' 1. Daar kwam rubberachtig spul uit als je er met een mes insloeg. Toen kwamen we bij 'bijzondere boom' 2. Die was overigens echt leuk, daar was een tak zo gegroeid dat je erop kon schommelen. Vervolgens kwamen 'bijzondere boom' 3, 4, 5 en 6 en toen was ik klaar met dat geneuzel over de biologische naam, welke medicinale bijwerking het had en waar het allemaal nog meer voor werd gebruikt. Toen ging ik lekker mijn eigen gang, bijvoorbeeld foto's maken van gekke insecten waar ik eigenlijk een beetje bang voor was.

Maandag 11 februari
Ik had weer belachelijke dromen. Ik was heel bang, want.. er zat een bruine puppy bij mijn kussen! Ik zat binnen no-time rechtop in bed en zocht met de zaklamp naar dat hondje. De grap was, er was natuurlijk geen hondje!

's Morgens mijn debuut als juffrouw. Ik zat met de juf in het klasje en de kinderen allemaal giechelen. Jaja, er zit een witte in hun klas! Ik mocht de namenlijst doen. Er zitten veel Engelse namen bij, maar ook namen uit het Twi. Dat wordt even oefenen! Toen begon de juf met 'maths'. Vanuit een werkboek werkte ze met de kinderen een rijtje deelsommen af. Ze zei dan: '10 devided to 2 is?' Ze liep door de klas en wees kinderen aan. De meesten zeiden maar gewoon wat, 7 ofzo. Als een kind het fout antwoordde, zei ze 'Wrong!' Maar wat wel leuk is, als een kind het goed had zei ze 'Clap for her/him!' Alle kinderen klappen 5x in hun handen. Ondertussen schreef ze de som op het bord met het antwoord, dit ging zo'n tien sommen door. Vervolgens moesten alle kinderen met hun rug naar het bord staan en de juf noemde willekeurige sommen van het bord. Als de kinderen het nu fout zeiden, zei de juf geen 'wrong' meer maar kregen de kinderen een petsje op hun hoofd met het boek wat ze in haar handen had. Nu schreef de juf zes sommen op het bord die de kinderen moesten overschrijven in hun schrift en moesten ze de sommen maken. Op één kind na van de 19 hadden ze allemaal 10:5=5. Maar toen moesten ze nog een keer met hun rug naar het bord, nu kwam er een takje/stokje aan te pas. Ze kregen slaag en ik zag nu wel dat de kinderen op de plek wrijven als de juf een tik gaf. Twee kinderen zaten te spieken en kregen een tik op hun kuiten. Zelf maakte de juf ook fouten in de sommen die ze op het bord schreef. 6:3= geen 3 en 10:5= geen 5. Ik hoop dat ik de kleinsten bijles kan geven. Die roepen gerust dat 18:2 = 4. Ondertussen had ik de werkjes nagekeken en had krullen en strepen gezet. Dat systeem snapten ze niet en mocht ik alles opnieuw nakijken. Als kinderen vier van de zes goed hebben, moet ik 4/6 schrijven met een cirkel er omheen.
Hierna zou de Engelse les zijn, maar ik voelde me niet zo goed, mn armen en benen voelden alsof ze sliepen, beetje gekke tintelingen. Toen hield ik het voor gezien, ik baalde als een stekker. Maar wat is, dat is. 's Avonds voelde ik me weer zo fit als een hoentje en kwam er een vrouw die kleding maakt. Ik heb een broek en jurk laten maken, donderdag is het af! Na het avondeten heb ik een stapel papier gepakt en potloden en heb ik de weeskinderen laten kleuren. Je hebt Ruth, een meisje van 14 jaar, Mariam (Mirjam) en Kolonos (Cornelis), een tweeling van net 10 jaar die hun namen te danken hebben aan een Nederlandse vrijwilliger. Dan heb je Adua (Grace) van 6 en Suzie van 5 jaar. Toen Kolonos zag wat ik had meegenomen, piepte hij van blijdschap!

Dinsdag 12 februari
Om 8 uur stond ik fris en fruitig bij het klasje, de juf ging even de klas uit maar ze was zo terug. Prima, maar na een tijdje duurde het wachten een beetje lang. Toevallig kwam er een andere leraar binnen en die zei dat de juf naar huis was.. Very nice! Toen ben ik maar op eigen houtje verder gegaan. De namenlijst, krijtjes, bordenwisser en het rooster lag er allemaal niet. Schijnt dus dat de kinderen deze spullen mee naar huis nemen en het is hun verantwoordelijkheid dat het de volgende dag terug is. Ik ben met de bladzijde verder gegaan waar ze waren gebleven, het werden de dagen van de week. Er stond een oefening bij (my name is.. I am a girl/boy. I was born on a..), dat heb ik eerst op mezelf toegepast en daarna alle kinderen laten oefenen. Een beetje tijdrekken, want de juf was er nog steeds niet. Ik had geen schriftjes, niks. Ik heb maar zelf wat zinnen op het bord gezet 'Today is a..' en 'The day after tomorrow is' en 'Five days after today is'. Toen kwam de juf binnen, helemaal opgedoft! Ze was naar huis gegaan om zich mooi te maken voor haar verjaardag, haha!
Daarna was het weer rekenen en ik zei dat ik sommige kinderen bijles wilde geven. Ze zei 'oké', ze schreef honderdtallen op het bord, bijvoorbeeld 682. De kinderen moeten schrijven hoeveel honderdtallen, hoeveel tientallen en hoeveel eenheden erin zitten. Ze deed een som voor en gaf me het boek en liep de klas uit. Ze zei nog wel: 'Je mag ze slaan als ze het fout hebben'. Stond ik daar in m'n eentje. De kinderen voelden de ruimte natuurlijk en gingen spiekbriefjes maken over hoe je 'hundreds', 'tens' en 'ones' schreef. Ik heb ze afgepakt - uiteraard ;). Ook gingen ze van hun plekken af en ze gingen niet allemaal meteen zitten als ik dat zei. Op het moment dat ze niet luisterden, kwam er een kind aanlopen met dat stokje zodat ik die kon gebruiken. Nee, bedankt. Aan de andere kant willen ze wel graag aan de beurt komen. Ik heb de boel net zolang laten wachten tot het stil was. Boze blikken en af en toe iemand bij z'n arm gepakt als ze elkaar te lijf gingen met potloden. Niet helemaal pedagogisch verantwoord, maar dat is slaan met een stok al helemaal niet. Blijkbaar maakte het indruk, uiteindelijk zaten ze stil op hun stoel. Ze hadden voornamelijk moeite met het spellen van de woorden. Als een kind er niks van bakte, riepen ze allemaal 'shame shame' naar dat kind. Ze lopen terug naar hun plaats, maar ik heb ze net zolang geholpen tot ze het goed hebben. Ik hoop dan dat ze toch een positief gevoel hebben.
Vanuit mijn klasje kan ik zo de klas inkijken van de middelbare school. Daar gaat het slaan er harder aan toe. Een jongen moest met z'n gezicht naar de muur staan, zodat de leraar op z'n benen kon slaan. Het is een dun takje wat ze gebruiken, maar de soepelheid van een zweep.
Al met al, de dag was voorbij. De juf zei dat ik het goed had gedaan, ondanks dat ik weinig ervaring heb voor de klas.
's Avonds merkten Iris en ik dat onze ton water leeg was. Tijdens het wachten bij de waterpomp had echt een Afrikaans gevoel! En het was lights off. We waren het er snel over eens dat we liever 's avonds licht hadden en dat het voor 's middags een luxe was als er stroom is. We burgeren al snel in! ;)

Woensdag 13 februari
Vandaag ga ik met Iris mee naar haar project, het ziekenhuis. Om 1 uur hebben we de vrijwilligersbijeenkomst en om die tijd begint ook mijn Engelse les. Omdat ik anders toch zit te niksen, kan ik net zo goed met Iris mee. We gingen naar de vrouwen/kinderafdeling, maar iedereen sliep. Eén van de verpleegkundige heeft me Twi geleerd en ik heb de uitspraak opgeschreven. Ze vonden het heel grappig allemaal. Op een gegeven moment kwam de zuster van de wondenafdeling en gaf me een mondkapje en handschoentjes. Ik heb maar meteen gezegd dat ik geen nurse ben, maar ik mocht wel bij de wondverzorging van een vrouw kijken. Een grote wond op haar voet die was gaan ontsteken. De dok ging er met een wattenstaafje langs en maakte een foto van de wond om het op te sturen naar Accra.. Gewoon met een digitale camera. Iris ging het ontsmetten, die vrouw trilde van de pijn. Ik kreeg een beetje last van duizeligheid en tintelingen en ben om 10 uur s ochtends in slaap gevallen op een stoel, midden op een ziekenzaal. Beeeetje vreemd, dat wel. De zusters zeiden dat ik op een bed kon liggen en ik was zo vertrokken. Ik werd wakker, want de dokter stond naast m'n bed. Of ik m'n Lariampillen bij me had. Hij zei dat de bijwerkingen van deze pillen teveel zijn en dat ik ermee moet stoppen als het volgende week niet weg is. Best een onverwacht einde van een ziekenhuisbezoekie! Daarna de meeting bij Maaike en Kony, heerlijk Westers gegeten. 's Avonds kregen we banku bij madam Rose. Gat-sie-darrie! Het was gemaakt van cassave en maïs en het was heel zuur. Met Ruth, Kolonos en Mariam heb ik 'mens-erger-je-niet' gedaan. Heel grappig, Kolonos spaarde me de hele tijd als hij me eraf kon gooien (I forgive you) en Ruth kon niet tegen haar verlies. Ze sloeg iedereen op het hoofd die haar uitlachte, haha.

Donderdag 14 februari
Vandaag een rustdag, op advies van de dok. De juf kwam langs om me beterschap te wensen (I pray for you). Ik heb een tijdje naast madam Rose gezeten en we hebben wat gekletst. Ik wil graag lampen voor haar kopen voor als het lights off is. Ze zitten maar te klooien met één lamp als het donker is en het dagelijkse leven gaat gewoon door. Voor vijf kinderen en madam Rose zelf is één lamp te weinig. Het leek me een mooi begin van de donaties. Het is iets wat ze heel goed kunnen gebruiken! Ik ging naar Ejisu om die lampen te halen en ik zou Iris tegemoet komen. Eerst effe pinnen.. Hup hup hup, alles ingetikt bij t pinautomaat en toen begon het; het duurde heel lang voor m'n pas terugkwam. En toen hij er eindelijk uit was.. No money. Ik nog een keer proberen, hetzelfde probleem. Ik checkte voor de zekerheid mn internetbankieren en já hoor, wel geld afgeschreven en niet gekregen. Snotver, dat heb ik weer. Dan maar naar binnen bij die bank, want het was een bedrag dat je wel even op je koppie krabt als dat niet uit de pinautomaat komt. Even de ING gebeld en die zei dat het over drie dagen teruggestort kán worden. Well, this is Africa!

Iris en ik kwamen thuis en zagen vanuit ons raam een brand ter hoogte van een boom. We dachten dat iemand z'n afval stond te branden en hebben er nog foto's van gemaakt. Nog even 'mens-erger-je-niet' gespeeld, tot madam Rose plotseling opstond en uit haar raam keek. Brand! Iedereen was paniekerig en stond binnen no-time beneden. Drie van de kinderen kwamen al met emmers water op hun hoofd, maar het was al geblust. Madam Rose zei dat het goed was en we zeiden dat we er nietsvermoedend foto's van hebben gemaakt, daar moest ze wel om lachen. Toen ik zei dat ik me afvroeg wat we moesten doen, dat we de brandweer moesten bellen! Toen had ze helemaal de slappe lach. En als klapper op de vuurpijl van vandaag; ook onze Afrikaanse kleding niet af!

Vrijdag 15 februari
Cape Coast! Het begon goed, lekker file. Maar we zijn op het busstation naar Cape Coast aangekomen. Ik ging nog even snel naar de wc en van 30m afstand rook ik de situatie alweer, maar.. Wat is, dat is! ;) Toen het volgende, het betalen bij het toiletjuffrouwtje. Ze vroeg me alleen 'urinate?' Dus ik zei ja en moest 20 pesua betalen (=8 cent). Ik vraag me nog steeds af wat ik had moeten betalen als ik 'no' had gezegd! :) Vier uur in de bus en vervolgens een taxi-ritje = Ko-Sa Beachresort. Wat mooi! En ook nog eens direct aan het strand. Even gerelaxt en heerlijk gegeten. Al snel kregen we bezoek van een Ghanees + zijn levensverhaal kregen we er gratis bij. Hij zei dat hij alleen in mogelijkheden geloofde. Zelfs als je zegt dat iets 'impossible' is, zeg je eigenlijk: I'm possible, haha. Loes en Martin kwamen we tegen, dat is een stel die ook vrijwilligerswerk hebben gedaan via Vrijwillig Wereldwijd in Kumasi en heel gezellig. Heerlijk genoten van een witte wijn met Afrikaanse Hibiskus.

Zaterdag 16 februari
Lekker ontbijt, pannenkoek met ijs. Belachelijk mooi resort en heb ik lekker aan het strand gezeten en in de warme zee gezwommen. (En nee, dat was niet de warmte van een kinderzwinnetje zoals in Katwijk op het strand).
Toen was het tijd om te vertrekken. Ghanezen zijn geen tijdsgebonden mensen. Op het moment dat we met onze taxichauffeur hadden afgesproken om te vertrekken, rijdt die oelewapper weg met z'n taxi. De eigenaresse van Ko-Sa Beach had voor ons een andere taxi geregeld en toen we weggingen, kwam Oelewapper net aan. Hij teleurgesteld natuurlijk, maar te laat is te laat. We wilden naar Elmina Fort, een slavenfort. We moesten 27 cedi betalen, alleen dan mochten we foto's maken. Dikke doei! Toen zijn we naar onze tweede accommodatie gebracht, Rainforrest Lodge bij Kakum. We kwamen aan en we werden ondergedompeld in luxe. Een mooie kamer met airco en als kers op de taart; stromend water wat ook nog eens warm water was! Echt heel luxe! Er was wel een begrafenis aan de gang. Dat zagen we aan de rood/zwarte kleding die alle mensen droegen. Dat zagen we vorige week veel in ons dorpje en de hele vrijdag vierden ze feest en maakten ze muziek. We vroegen of Ghanezen naast het vieren van het feest, ook nog verdriet hadden. Een Ghanees legde het ons uit. Begrafenissen zijn 2 dagen en alleen het weekend. Op vrijdag slaapt niemand, danst iedereen en wordt er muziek gemaakt. Op zaterdag wordt de overledene begraven en dan huilt iedereen. Na de begrafenis wordt er geld ingezameld om de kosten te drukken. Het kost geld om de overledene naar het mortuarium te brengen, aan te kleden, weer terug naar huis te brengen en de kist. Daarna is het feest en wordt de begrafenis gevierd. Op zondag is het 'thanksgiving'. Ik snap nu hoe het werkt, want wij zien de mensen in rood/zwart alleen dansen en zingen. We zien ze niet rouwen, maar dat komt omdat die momenten binnenshuis zijn. En ze hebben de gewoonte om een jaar in het zwart te lopen als een dierbare is overleden. Dus als je ouder bent en meer mensen kent die te komen overlijden, loop je de rest van je leven in het zwart. Weer wat geleerd!

Zondag 17 februari
Vandaag staat Kakum National Park op het programma. We zouden op de fiets gaan, een Ghanees had er twee staan. We wilden vertrekken, waren de banden zacht. Een andere medewerker wist niet wanneer de fietsenman zou komen, dan maar met de trotro. Achteraf maar goed ook, de wegen waren niet te doen. Met een gids gingen we om kwart voor 8 op pad. Echt geluk gehad, want normaal doe je deze tour met 30 man en nu hadden we Kakum voor onszelf! Onze gids was een 'botanicus' en daar gingen we weer, bijzondere bomen kijken! Ik dacht dat ik een rolberoerte kreeg. Uiteindelijk viel het mee en toen kwamen we bij de touwbruggen waar we voor kwamen. Op het minst hoge stuk was het 11 meter, de rest was 40 meter diep! We liepen op planken met aan weerskanten netten. Soms hingen die planken scheef en toen kneep ik hem wel. Heel charmant, maar ik zweette me rot. Ik denk van angst, maar we zaten in een vochtig regenwoud. Binnen een uur waren we terug, maar dat was helemaal prima. Kort, maar krachtig! Vervolgens onze spullen gehaald en weer op weg naar Kumasi. Onderweg moest ik naar 'de wc'. Wat een drama! Het was een muurtje, gebouwd in een vierkant en 1 bij 1 meter. En dat was de wc. Ik wil er niet meer over praten..

We kwamen aan bij madam Rose en daar stond heerlijke yam op ons te wachten. Ook waren onze Ghanese jurken klaar! Alleen m'n broek niet, want die kon de kleermaakster niet afmaken omdat het lights off was. De schrik van ons leven, een spin in de badkamer. Een gróte, 10cm doorsnee! We hebben de zoon van madam Rose gehaald en die ramde het met zijn slipper. Hij verzekerde ons dat het dood was, maar we konden het lijk niet vinden. Nou, mooi dat ik het ding in een hoekje zag zitten, still alive and kicking! Nu is hij echt dood en kon ik met een 'gerust' hart douchen..

En dat was alweer week 3 in Ghana, nog zes weken te gaan! To be continued...